LIZ voerde Anatevka zes maal op van 13 t/m 17 mei 2001 in de Musketon in Utrecht.
Verhaal
In Anatevka, de beroemde musical van Jerry Bock (muziek), Joseph Stein (tekst) en Sheldon Harnick (liedteksten), maken we kennis met een groep mensen die zich van hun beste en slechtste kant laten zien. We leren ze enigzins kennen, misschien gaan we van ze houden. Maar uiteindelijk moeten we afscheid van ze nemen. Eigenlijk zoals van elke acteur, bij elke voorstelling, bij elk eindapplaus.
Het stuk speelt zich af in 1905, aan de vooravond van de revolutie. Het gezag van de Tsaar wordt al enige maanden aan het wankelen gebracht door arbeidersopstanden en stakingen. Met de terreurorganisatie ‘De Zwarte Honderd’ probeert hij zijn gezag te herstellen. De Zwarte Honderd krijgt de opdracht de socialistische organisaties en andere revolutionaire groeperingen met alle beschikbare middelen de kop in te drukken: arrestaties van stakingleiders, gevangenneming van boerenleiders, moorden op aanvoerders van Marxistische knokploegen, terechtstellingen en… pogroms tegen joden. De Zwarte Honderd moeten het herwonnen gezag van de Tsaar demonstreren.
Anatevka is een joodse nederzetting in Rusland. Deze gemeenschap wordt bedreigd, aangevallen en uiteindelijk verdreven. Het theaterstuk Anatevka verwijst naar al die groepen mensen die zich nergens kunnen vestigen, die overal ter wereld worden opgejaagd. Het laat ook de hechte gemeenschapsband van het joodse dorp zien, doorspekt met rituelen, dansen, gezangen en traditie. Maar de traditie van eeuwenoude rituelen gaat ook gepaard met een andere traditie: het sluiten van de ogen voor de buitenwereld en de vooruitgang. Het lijdzaam aanvaarden van het lot en alles willen houden bij het oude. Perchik, een jonge revolutionair in het stuk, propageert dan ook een actiever ingrijpen in de lotbepaling van het dorp en van het joodse volk. Perchik voert zijn strijd daarmee op wereldschaal.
De hoofdrolspeler in Anatevka is Tevje, melkboer en vader van vijf dochters, verwoord met zijn openingstekst in een paar regels de houding van zijn dorp, van zijn volk ten opzichte van een telkens op de loer liggende verdrijving. “[…] Nu zult u vragen: waarom blijven wij dan hier, als ’t zo gevaarlijk is. We blijven omdat we ons in Anatevka ’thuis’ voelen. En hoe we het volhouden? Dat kan ik u in één woord zeggen: Traditie!”
Eén van de tradities waarmee Tevje zich een weg door het bestaan baant is het recht van de vader om voor zijn dochters de man uit te kiezen waarmee zij moeten trouwen. Zijn drie oudste en huwbare dochters kiezen echter hun eigen huwelijkskandidaat. We zien hoe Tevje vast probeert te houden aan de Traditie, aan zijn vaderlijk gezag, maar ook hoe hij uiteindelijk toegeeft aan de keuzes van zijn dochters. Dan wordt de bruiloft van een van de dochters ernstig verstoord door afgevaardigden van ‘De zwarte Honderd’, zij slaan alles kort en klein. Het dorp herstelt zich geruisloos, leeft en viert verder, en probeert het gevaar uit onmacht te negeren. Uiteindelijk, nadat de gevechten met De Zwarte Honderd heviger worden, toont Anatevka hoe een dorp, een volk, met opgeheven hoofd en onpeilbaar optimisme haar ’thuis’ verlaat.
